اهالی سیاست درباره طرح صیانت چه نظری دارند (بروزرسانی)
درحالی‌که قرار است طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی در کمیسیون ویژه بررسی و سپس به صورت آزمایشی اجرا شود، واکنش‌های مختلفی از سوی اهالی سیاست نسبت به آن ابراز شده است.
محسن رضایی، دبیر تشخیص مصلحت نظام، در حساب توییتر خود به این طرح واکنش نشان داد و بیان کرد:
مردم عزیز ایران حق دارند بپرسند درحالی‌که جامعه با انواع مشکلات و مصائب اقتصادی مواجه هست، تصویب طرح موسوم به صیانت از حقوق کاربران اینترنت، چه ضرورتی داشته است؟ چنین طرح‌هایی که نیاز به بررسی کارشناسی دقیق‌تری دارد، در آستانه تشکیل دولت آینده، چالشی جدی برای آن ایجاد خواهد کرد.
او در توییت دیگری نیز به وظایف هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام در این‌باره اشاره کرد:
در هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام همه جوانب طرح موسوم به صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را بررسی می‌کنیم. هیچ طرح و لایحه‌ای نباید مغایر سیاست‌های کلی نظام باشد.
حسن خمینی، تولیت مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) نظر خود در مورد طرح صیانت را در حساب کاربری اینستاگرام خود ابراز کرد:
ماهواره را منع کردید، هست. گفتید تماس‌های تصویری نباشد، آمد. تلگرام را فیلتر کردید، هست. بعضی وقت‌ها از ممیزی‌های در کتاب‌ها خنده‌ام می‌گیرد. مصونیت را این‌بار نباید از زاویه محدودیت رفت، آن وقت ما همیشه از عقب سر می‌دویم!
سردار محمدرضا نقدی، معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در واکنش به مسدود شدن صفحه اینستاگرام رئیس قوه قضائیه، حمایت خود را از طرح صیانت نشان داد و در صفحه شخصی خود در روبیکا نوشت:
بنام خدا
تاکی باید ذلیل باشیم؟ تاکی باید توسری خور باشیم؟
مگر استقلال، اصل قانون اساسی جمهوری اسلامی میثاق مشترک ملت ایران نیست؟ مگرملت صدها هزار شهید و جانباز برای استقلال ایران تقدیم نکرده است؟ وابستگی به استعمار تا کی؟
چرا باید صهیونیستهادر فضای مجازی هرکه را می‌خواهند ضریب بدهند هر صفحه‌ای را می‌خواهند ببندند؟
دولت که خودش مسبب اصلی این ننگ و طرفدار سلطه بیگانگان بر فضای مجازی است دولت که خودش دوست دارد دشمن برای فضای مجازی ما تصمیم بگیرد، حاج قاسم را حذف کند، صفحه رهبری را هروقت دوست دارد ببندد، مقاومت را سانسور کند، دولت که طرفدار آنهاست نمی توانیم از او انتظاری داشته باشیم.
آهای مجلس محترم لااقل شما کاری کنید.
بعد از ۱۴ ماه که آقا فرمودند ساماندهی فضای مجازی کار اولویت دار مجلس است تازه می‌خواهید برای این کار کمیسیون تشکیل دهید و با ترس و لرز راجع به استقلال ایران در فضای مجازی حرف می‌زنید!
به این وضعیت خفت بار پایان دهید شما بعنوان نماینده مردم قسم خورده اید پاسدار استقلال کشور باشید یک روز ادامه این وضعیت ننگین در فضای مجازی قابل تحمل نیست این ننگ کمتر از کاپیتولاسیون نیست نگذارید نام ما هم در تاریخ مثل پذیرندگان کاپتولاسیون یاد شود.
شما که از ارتش بعث و ارتش آمریکا نترسیدید و جلوی آن‌ها ایستادید از یک مشت منافق کامنت‌گذار که در سالنهای هدایت جنگ روانی در فضای مجازی در ریاض و آلبانی و دبی و لس‌آنجلس نشسته اند و با شیفت های شبانه روزی که با پولهای نفتی عربستان! فلسطین اشغالی و سازمان سیا با انبوه پیامها خود راجای افکار عمومی ایران جازده اند نترسید مردم باشما هستند مردم استقلال و عزت شان را می‌خواهند، نترسید از شرف این ملت دفاع کنید به حاکمیت بیگانگان بر مدیریت فضای مجازی ایران پایان دهید.
قوه قضائیه محترم این واقعه بزرگ‌ترین درس عبرت است نتیجه محافظه کاری هایی است که در اعمال قانون داشته ایم را دارید می بینید چرا باید یک مشت صهیونیست بنشینند برای ملت ما تصمیم بگیرند و صفحه رئیس قوه را حذف کنند؟
صفحات همه مفسدین اقتصادی و کسانی که ملت ایران راچپاول می‌کنند برای جوسازی باز باشد و شخصیتی که می‌خواهد با فساد مبارزه کند بسته باشد! اگر می‌خواهید با فسادمبارزه کنید این بزرگ‌ترین فساد و ام الفساداست بسم الله.
از شما خواهش می‌کنیم از عزت ملت ایران دفاع کنید به این ننگ بردگی پایان دهید.
رضا تقی‌پور، نماینده مجلس، وزیر اسبق ارتباطات و یکی از تدوین‌گران طرح صیانت در صحن علنی مجلس گفت:
طرح جدید فرصت‌های گسترده‌ای برای ساماندهی فضای مجازی و توسعه کسب‌وکارهای مجازی ایجاد می‌کند. به دنبال آن هستیم که آفت‌ها را از فضای مجازی دور کنیم و این فرصت را برای تعالی جامعه، نشر دانش و توسعه کسب‌وکارها تبدیل کنیم.
ما در این طرح می‌خواهیم بین پلتفرم داخلی و خارجی رفع تبعیض کنیم. ما هنوز برای پهنای باند خارجی هزینه پرداخت می‌کنیم اما سهمی به پلتفرم داخلی نمی‌دهیم درحالی‌که باید همان‌طور که برای خارجی هزینه می‌دهیم، به تولیدکننده محتوای داخلی هم هزینه پرداخت کنیم. این می‌شود حمایت از تولید محتوای داخلی. این‌ها فرصت‌هایی است که طرح ایجاد می‌کند. آیا پلتفرم‌های خارجی که این‌همه درآمد از تبلیغات در ایران دارند، مالیات می‌دهند؟
سید عزت‌الله ضرغامی، رئیس اسبق صدا و سیما در این رابطه در حساب کاربری توییتر خود نوشت:
حرکت گسترده‌ی مدنی علیه طرح صیانت، بیش از این که به محتوای طرح مربوط باشد، به شکاف عمیق دولت-ملت و بی اعتمادی مردم به رفتار و نحوه‌ی حکمرانی است. توضیحات کارشناسی مردم را قانع نمی‌کند!
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در حساب کاربری خود در اینستاگرام بیان کرده که در این طرح مسدودسازی پلتفرم‌های پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتساپ در برنامه مجلس نیست چرا که این مسئله از اهمیت زیادی برخوردار بوده و باید در طول زمان بررسی و اصلاح روی آن انجام شود.
تصمیم‌گیری درباره این پلتفرم‌ها مانند اینستاگرام و واتساپ که ده‌ها میلیون نفر از آن‌ها استفاده می‌کنند و هزاران کسب‌و‌کار در آن‌ها جریان دارد از اهمیت زیادی برخوردار است و پیچیدگی‌های فراوانی دارد و باید درخصوص آن‌ها متغیرهای زیادی را مد نظر قرار داد؛ لذا طرح باید به‌گونه‌ای اصلاح شود که تصمیم‌گیری نهایی درباره این پلتفرم‌ها مبتنی بر منطقی عقلانی به‌صورت مستقیم توسط شورای عالی فضای مجازی صورت گیرد.
مقاله‌های مرتبط:
عمده ادعاهای مطرح شده درباره این طرح مطابق واقع نیست و در طرح وجود ندارد، لذا کارشناسان و فعالان دلسوز در نظر داشته باشند که تخت تأثیر فضاسازی‌ها و مطالب خلاف واقع پیش از بررسی دقیق موضع‌گیری نکنند.
قالیباف همچنین اشاره کرد که در زمان بررسی طرح در کمیسیون ویژه، به دلیل اهمیت آن برای آحاد مردم و ضرورت ابراز نظر کارشناسی، مذاکرات این کمیسیون به صورت علنی و شفاف خواهد بود.
امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات نیز در حساب توییتر خود نوشت:
طرحی که اکوسیستم استارتاپی کشور، فعالان فضای مجازی با هر گرایش سیاسی، صاحبان کسب‌وکارهای مجازی و فروشگاه‌های اینترنتی خانگی و عموم مردم با آن به‌صراحت مخالف هستند، سرمایه اجتماعی را نابود می‌کند و در نهایت هم به اهداف نادرست و نسنجیده خود نخواهد رسید.
علیرضا زاکانی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در حساب توییتر خود بیان کرد:
مدیریت فضای مجازی در همه جهان خصوصا ایران حیاتی است و تعارضی با بهره‌مندی از مواهب آن ندارد. فیلترینگ بی‌راهه‌ایست که حکایت از بی‌اطلاعی از فضای سایبردارد. مصوبه مجلس طبق اصل۸۵، آغاز بررسی‌های عمیقتر کارشناسی و گفتگو بافعالان این عرصه در تضمین حقوق کاربران است. اقناع افکار عمومی ضروریست.
مسعود پزشکیان، نماینده مجلس و وزیر اسبق بهداشت در توییتر نظر خود را اعلام کرد:
همان‌طور که در اوایل مطرح شدن طرح موسوم به صیانت از فضای مجازی هم مطرح کردم، مخالف این طرح هستم و معتقدم این طرح مجلس در جامعه با اقبال مواجه نخواهد شد. این طرح نه‌تنها در دستیابی به اهداف خود موفق نخواهد شد، بلکه به بیشتر شدن شکاف بین مردم و حاکمیت منتهی خواهد شد.
حجت‌الاسلام مرتضی آقا تهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس که از حامیان طرح صیانت است، در حساب کاربری توییتر خود از بررسی طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی دفاع کرد. او در مورد روند جلسه روز چهارشنبه مجلس نوشت که برای توجیه بهتر نمایندگان در مورد ۸۵ای شدن این طرح و به درخواست کمیسیون فرهنگی، جلسه نیم‌ساعت به صورت غیرعلنی درآمد. آقا تهرانی اشاره کرد که آقایان تقی‌پور، سیاهکلی و آقای زاکانی هم در دفاع از ۸۵ شدن طرح صیانت صحبت کردند. او در این رابطه گفت:
اول بنده به عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی تنها ۵ دقیقه صحبت کردم و در مقام پاسخگوئی به این موارد بر آمدم: چرا این طرح باید ۸۵ای شود؟ اهمیت ورود متخصصانه به این طرح در کمیسیون مشترک تخصصی، چرائی و وسعت حملات بیگانگان و نوع حمایت از کاربران در جهات گوناگون طرح.
بعد از نیم ساعت زنگ علنی نواخته شد و ۱۰ دقیقه موافق و ۱۰ دقیقه مخالف، و طبق قرعه دو ۵ دقیقه‌ای هم طرفین. و سپس ۸۵ای شدن طرح رای‌گیری شد. خدا را شکر با تلاش دوستان دومین طرح ۸۵ به درخواست کمیسیون فرهنگی به صحن آمده و رای آورد. درحالی‌که در مجلس قبل یک طرح هم ۸۵ نداشته است.
سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توییتی در واکنش به طرح صیانت فضای مجازی نوشت:
جامعه دو قطبی جاده مرگ است و متاسفانه هر روز قطب بندی های تازه! در روزهای اخیر: اصغر فرهادی در جشنواره کن، فروغی و طلای المپیک. و امروز طرح صیانت در فضای مجازی با ساطوری پیکر وطن را شقه شقه می‌کنیم. کرکسان منتظرند! مواظب ایران باشیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در رابطه با این طرح در کانال تلگرام خود نوشت:
آخرین پیش نویس منتشر شده، نه‌تنها نظامی را برای حکمرانی سایبری کشور ایجاد نمی‌کند، بلکه نظام حکمرانی فضای حقیقی کشور را هم تضعیف خواهد کرد. اختیارات دولت و شخص رئیس جمهور به کمیسیونی فراقوه‌ای واگذار شده که قدرت بالاتری از دولت دارد و ریاست آن با رئیس جمهور هم نیست. حتی امکان نظارت نمایندگان مجلس بر عملکردها در این حوزه هم ضایع شده است. نهادهای بسیار مهم سیاستگذار کشور مثل شورایعالی امنیت ملی، همواره با ریاست رئیس جمهور شکل گرفته است. پس در صورت تصویب این پیش‌نویس، حتما با بی‌نظمی بیشتری در حکمرانی کشور مواجه خواهیم بود.
بسیاری از صاحبان کسب و کارها و حتی پیام‌رسانهای بومی، مخالفت خود با این پیش‌نویس را اعلام کرده‌اند. پس به‌طور مشخص حمایت موثری از کسب و کارها هم در میان نیست. البته با توجه به تحریم‌های گسترده اعمال شده بر کاربران ایرانی از سمت شرکت‌های آمریکایی، حمایت از خدمات بومی از سوی حاکمیت هم یک ضرورت است اما مگر می‌شود حمایتی تعریف کنیم که حمایت شونده هم آن‌ها را مخرب بداند؟
و اما حقوق مردم، اکثر مردم در این مدت نظرشان را شفاف بیان کرده‌اند.
به نظر نمی‌رسد در کوتاه مدت چند ماهه شبکه‌های اجتماعی فیلتر شوند اما مکانیزم پیش بینی شده در این پیش‌نویس و ترکیب کمیسیونها و کارگروههای تعریف شده در آن احتمال اعمال محدودیت گسترده بر پهنای باند پیام‌رسانها و حتی اعمال فیلتر را به‌شدت افزایش داده است. بالا رفتن هزینه اینترنت هم از خروجیهای دیگر این طرح است. البته در کنار آن نباید افزایش تمایل کاربران ایرانی به سمت اینترنتهای ماهواره‌ای را هم نادیده گرفت.
با اینکه ابراهیم رئیسی درمورد طرح صیانت نظری اعلام نکرده اما پیش از برگزاری انتخابات، نظر خود درخصوص فیلترینگ اینستاگرام را بیان کرده بود:
اتهامی است که برخی آقایان به‌خاطر منافع‌شان می‌زنند. فضای مجازی زمینه کسب‌و‌کار مردم است. فضای مجازی امروز ابزار کار مردم شده و از این طرق کسب درآمد می‌کنند. آیا کسی می‌آید محل درآمد مردم را تعطیل کند. دختران من خیلی وقت‌ها از طریق این فضا خرید می‌کنند، می‌گویند هم ارزان‌تر است هم راحت‌تر است، هم می‌توانیم به کالای مناسب دست پیدا کنم. فضای مجازی باید گسترش پیدا کند. هر فضایی نیاز به امنیت دارد، امنیت یعنی اینکه سرقت نشود، یعنی اطلاعاتی که مردم می‌گذارند سرقت نشود.
سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز در یادداشتی در این‌باره به تغییر مناسبات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی دفاعی کشورها بر اثر فناوری سایبری اشاره کرد و گفت که جوامع باید بتوانند خود را با این جریان خروشان فناوری همراه کنند و انعطاف لازم را داشته باشند. او در مورد طرح صیانت نوشت:
پیش‌نویس طرح مجلس شورای اسلامی برای قانون‌گذاری در عرصه سایبری به نوبه خود یک اقدام مبارک است و باید این اقدام مجلس را به فال نیک گرفت. در واقع این طرح، اولین گام برای ملی‌سازی حکمرانی فضای سایبری و تعریف استقلال در این عرصه مبتنی بر منافع ملی است. اگرچه این طرح نیاز به اصلاحات هم دارد. واقعیت این است که برای صیانت از کسب‌و‌کار مردم نیازمند قانونی دقیق و متقن هستیم. چرا که ولنگاری مدیریتی و هرج و مرج در فضای کسب‌و‌کار و معیشت مردم پذیرفته نیست. باید این نکته روشن شود که در فضای بی‌قانونی و هرج و مرج در محیط سایبری اصلی‌ترین متضرر مردم هستند.
اغلب انتقادهایی که در چند روز اخیر به پیش‌نویس طرح مجلس صورت گرفته است ناشی از سوءبرداشت‌هاست و اگر متن نهایی دقیق خوانده شود مشخص می‌شود برخی انتقادات به این طرح وارد نیست و اغلب فضاسازی رسانه‌ای از سوی افرادی است که منافع آن‌ها در ولنگاری مدیریتی فضای مجازی است.
درکنار اقدام نمایندگان مجلس شورای اسلامی، باید این اطمینان به فعالان و کسب‌وکارهای خردی که این روزها در فضای سایبری فعال هستند داده شود که هیچ اقدامی منتج به اختلال در فعالیت آن‌ها نخواهد شد. اساسا معتقدیم کسب و کارهای جدید و اقتصاد خردی که به واسطه فضای مجازی به حیات خود ادامه می‌دهد نیازمند یک پلتفرم توسعه‌یافته فضای سایبری است. متاسفانه به غلط جوی ایجاد شده است که این طرح تلاش دارد فضای سایبری کشور را به سمتی ببرد که فعالیت‌های اقتصادی مبتنی بر فضای سایبری را مسدود کند. درحالی‌که مهم‌ترین هدف سال ۱۴۰۰ «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی هاست.»
اسحاق جهانگیری، معاون اول ریاست جمهوری در آیین افتتاح نوزدهمین دوره مسابقات ملی مهارت در سازمان آموزش فنی حرفه‌ای کشور، اشاره کرد در زمان روبه‌رو شدن با یک پدیده جدید تنها به فکر عوارض سیاسی و اجتماعی و ممنوعیت استفاده از آن نباشیم. او همچنین گفت که با علم و فناوری نمی‌شود مبارزه کرد و این پدیده‌ها نیازمند قواعد و قوانین دقیقی هستند که باید به درستی تدوین شود.
جهانگیری همچنین گفت که اتکا بر فناوری‌هایی نظیر آی‌تی و آی‌سی‌تی شفافیت به وجود می‌آورد و امکان ندارد که در دنیای امروز مطلبی را از مردم مخفی یا بر آن‌ها تحمیل کرد. معاون اول رئیس جمهور در ادامه صحبت‌هایش به فعالیت اقتصادی میلیون‌ها ایرانی در فضای مجازی اشاره و بیان کرد که اینترنت از مواضع آشکار عدالت‌خواهی در کشور است، به‌طوری که در دورافتاده‌ترین روستاهای کشور هم افراد با استفاده از فضای مجازی کسب‌و‌کار خود را راه انداخته و کالاهای خود را به سراسر کشور یا حتی دنیا می‌فروشند.
باید از گذشته درس عبرت گرفت. مقاومت در استفاده از همه پدیده‌های نو نظیر مانند راه آهن، تلویزیون، ویدئو و ماهواره را شاهد بودیم. در مقطعی از تلویزیون به عنوان اتاق شیطان یاد می‌شد. این در حالی است که امروز در همه روستاهای کشور از این تجهیزات دنیای ارتباطات استفاده می‌شود. باید در نظر داشت که با علم و فناوری نمی‌توان مبارزه کرد البته این مباحث نیازمند قواعد و قوانین حکمرانی دقیقی هستند که باید به درستی نوشته شود.
ممکن است شبکه‌ای در فضای مجازی ایجاد و تحت تأثیر سیاست‌های جایی از دنیا قرار داشته باشد و عوارضی برای کشور به وجود آورد اما باید در نظر داشت که نمی‌توان با مردم خود مبارزه کرد و پیشرفت کشور در سازگاری، گفتگو و جلب مشارکت مردم برای وضع قوانین جدید است.
… باید پیشرفت و توسعه ایران به جایگاهی برسد که مردم از اینکه در ایران زندگی می‌کنند و ایرانی هستند به خود افتخار کنند. تنها گذشته ایران افتخارآمیز نیست بلکه باید امروز همه ایرانیان به جایگاهی رفیع از رفاه، توسعه و اشتغال‌زایی و زندگی آبرومندانه برسند.
محسن هاشمی، رئیس شورای اسلامی شهر تهران، در سیصد و پانزدهمین جلسه شورای اسلامی شهر تهران، با انتقاد از طرح صیانت گفت که شورای پنجم شورای شفافیت بود نه صیانت؛ مجلس شورای اسلامی هم به نظر باید به جای چنین طرح‌هایی، به سمت شفافیت حرکت کند. او همچنین اشاره کرده که مجلس در شرایط فعلی جامعه، به جای پرداختن به طرح‌هایی که واکنش منفی گسترده جامعه در پی داشته باشد به دنبال حل مشکلات معیشتی و مطالبات واقعی جامعه برود.
حجت‌الاسلام حسن شجاعی، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس، در توییتر نوشت:
صیانت واقعی در فضای مجازی وقتی صورت می‌گیرد که هم به آزادی بیان و توسعه کسب و کارهای اینترنتی توجه شود و هم از حمکرانی فضای مجازی غفلت نشود. طرحی که هر دو هدف را هم‌زمان محقق نکند، در مجلس تصویب نخواهد شد.
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور، در حاشیه آخرین جلسه هیئت دولت دوازدهم بر این نکته تأکید کرد که مجلس برای محدود کردن حق تشکیل نشده و با اینکه بخش محتوای نامناسب و غیر اخلاقی باید توسط دولت و مجلس مدیریت شود، اما به این بهانه نباید کل فضای مجازی را فیلتر و مسدود کرد. او همچنین اشاره کرد آنچه که مورد استفاده روزمره مردم قرار دارد حقشان محسوب می‌شود و در ادامه گفت:
اگر الان هر خانواده‌ای از فضای مجازی انواع و اقسام استفاده را دارد که از آموزش گرفته تا دریافت خدمت را شامل می‌شود، این حق آنان است.
فکر می‌کنم این طرح ابهامات زیادی دارد و باعث می‌شود که مقداری از کسب و کارها آسیب ببیند یا از بین برود و باعث می‌شود فعالیت‌های علمی و دانشگاهی محدود شود. بسیاری از نخبگان ما از علوم و اطلاعات بین‌المللی استفاده می‌کنند، اینکه با این طرح به عنوان صیانت، فضایی را ایجاد کنند که به تدریج منجر به مسدودیت در فضای مجازی شود را به مصلحت نمی‌دانم.
معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، در توییتر خود نوشت:
طی مکاتبه ای با ریاست مجلس مخاطرات جدی طرح صیانت از فضای مجازی را برای هزاران کسب‌و‌کار مجازی و واقعی زنان تلاشگر و کار آفرین این سرزمین اعلام کردم و نسبت به تبعات سیاست‌های محدود کننده در این عرصه هشدار دادم.
