پلتفرم های آگهی آنلاین موظف به احراز هویت کاربران خود شدند

طی نامه‌‌ای که از سوی دادستانی به اتحادیه‌ی کسب‌وکارهای مجازی کشور ابلاغ شده است، کسب‌وکارهای فعال در فضای مجازی باید از ابتدای مهر برای احراز هویت کاربران خود اقدام کنند. طبق این دستور در مرحله‌ی اول، اولویت با کسب‌وکارها و پلتفرم‌هایی است که در حوزه‌ی فروش خودرو و املاک فعالیت می‌کنند.

سامانه‌ی احراز مشتریان تجارت الکترونیکی (اِمتا)، سامانه‌ی احراز مشتریان تجارت الکترونیکی، با هدف تسهیل فرایند تعامل مشتریان با کسب‌وکارها و رفع نیاز کسب‌وکارهای الکترونیکی در خصوص شناسایی و احراز مشتریان خود (KYC)، در بستری امن طراحی و پیاده‌سازی شده است. امتا ازطریق پایگاه‌های اطلاعاتی حاکمیتی به‌صورت آنلاین، با درخواست کاربران و احراز اطلاعات هویتی، مکانی، تماسی، اعتباری و… حساب کاربری یکتا را به آن‌ها اختصاص می‌دهد. امتا که توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت طراحی و راه اندازی شده، امکان ورود کاربران به وب‌سایت‌ کسب‌وکارها را ازطریق افزونه سامانه‌ی خود فراهم آورده است.

فروشگاه‌‌ها و پلتفرم‌های اینترنتی ازجمله سایت‌های درج آگهی نیز، طبق دستورالعملی که از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به کسب‌وکارهای اینترنتی ابلاغ شده است موظف‌اند تا با انجام کنترل‌های لازم از درج قیمت‌های غیرقانونی و نامتعارف برای کالاها و خدمات خودداری کنند و براساس نوع و میزان فعالیتشان نسبت به احراز هویت تأمین‌کنندگان کالا و آگهی‌دهندگان ازطریق سامانه امتا، اقدامات لازم را انجام دهند.

سایت‌های درج آگهی موظف شده‌اند تا مجوز قانونی مانند پروانه‌ی کسب واحد صنفی اشخاصی را که بیش از سه آگهی در ماه منتشر می‌کنند، کنترل کنند. طبق دستورالعمل مرکزی، برنامه‌ی زمان‌بندی اشخاص براساس نوع و میزان فعالیت آن‌ها ابلاغ خواهد شد و کنترل مجوز آن‌ها ازطریق سامانه‌ی امتا قابل پیگیری است. همچنین براساس نامه‌ی دادستانی، این برنامه‌ی زمان‌بندی برای کسب‌کارهای آنلاین طراحی شده است و سایت‌های خودرو و مسکن در مرحله‌ی اول اجرای این طرح قرار دارند.

احراز هویت کاربران و امنیت در خرید‌وفروش‌های اینترنتی آنلاین و آفلاین همواره موضوع چالش‌برانگیزی بوده است؛ برای مثال تا قبل از راه‌اندازی پلتفرم‌های آنلاین، بسیاری از افراد ازطریق پلتفرم‌های آفلاین نظیر روزنامه‌ها نیز اقدام به کلاه‌برداری و سوءاستفاده می‌کردند. پس از راه‌اندازی سامانه‌ی امتا و رونمایی اولیه از آن در سال گذشته، سرپرست وقت معاونت تسهیل تجاری مرکز توسعه تجارت الکترونیکی اعلام کرد که استفاده از سامانه‌ی «امتا» برای کسب‌وکارها به‌منظور احراز هویت مشتریان تجارت الکترونیکی اجباری نیست. بااین‌حال، درحال‌حاضر و بعد از گذشت یک سال این‌گونه به‌نظر می‌رسد که استفاده از سامانه‌ی امتا برای کسب‌وکارها به شکل الزام درآمده است.

عادل طالبی، دبیر انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی در گفت‌وگو با خبرنگار زومیت، الزام احراز هویت توسط دادستانی را که در پاسخ به نیازی جدی مطرح شده است، تصمیمی عاقلانه عنوان کرد، ولی نوع این الزام را دارای ایراداتی دانست. به گفته‌ی طالبی استفاده از سامانه‌ی امتا تصمیمی درست است؛ اما به‌طور مکرر ثابت شده است که الزام کاربران و اجبار آن‌ها برای استفاده از یک سامانه، به نتیجه‌ی قابل قبولی منجر نخواهد شد.

دبیر انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی پیشنهاداتی درباره‌ی اختیاری بودن استفاده از سامانه‌ی امتا مطرح کرد. به گفته‌ی طالبی می‌توان احراز هویت ازطریق سامانه‌ی امتا را اختیاری کرد، ولی برای کاربرانی که از این طریق احراز هویت می‌کنند، مزیت‌هایی مانند ستاره‌دار شدن قائل شد تا این اقدام به تشویق افراد بیشتری برای احراز هویت ازطریق امتا منجر شود.

وی در همین راستا به سایت‌های فروش اینترنتی اشاره کرد که داشتن ای‌نماد برای آن‌ها اجباری نیست، اما داشتن آن به اعتبار و ارزش فروشگاه می‌افزاید و درنتیجه فروشندگان به‌صورت داوطلبانه در تلاش برای گرفتن این مجوز برای فروشگاه‌های اینترنتی خود هستند. ای‌نماد نوعی جواز و تأییدیه است که مرکز توسعه‌ی تجارت الکترونیک وزارت صنعت و معدن برای فروشگاه‌های اینترنتی که محصولات و خدماتشان را آنلاین ارائه می‌کنند، درنظر گرفته است.

به گفته‌ی دبیر انجمن کسب‌وکار اینترنتی، طبق دستور دادستانی، تمام آگهی‌دهنده‌های پلتفرم‌های آنلاین ملزم به احراز هویت ازطریق امتا شده‌اند و آن دسته از کاربران که بیش از سه آگهی در ماه منتشر می‌کنند، ملزم به گرفتن جواز کسب نیز هستند. طالبی این بخش از دستور را برای کسب‌وکارهای خانگی که محصولات خود را ازطریق پلتفرم‌های آنلاین به فروش می‌رسانند، مشکل‌ساز عنوان کرد.

پیش‌تر نیز کسب‌وکارهای اینترنتی از دادستانی درخواست کرده بودند تا روش‌های احراز هویتی گوناگونی را به‌جای استفاده از یک روش احراز هویتی یا استفاده از یک سامانه در اختیارشان قرار دهند؛ بااین‌حال به‌نظر می‌رسد دادستان طی نامه‌ی خود به اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، آنان را ملزم کرده است تا فقط ازطریق سامانه‌ی «امتا» احراز هویت کنند.

از زمان الزام به احراز هویت ازطریق سامانه‌ی «امتا» که اولین‌بار برای ثبت‌نام خرید خودرو اجرایی شد، بیش از ۷ میلیون نفر ازطریق این سامانه احراز هویت شدند.

مرکز توسعه‌ی تجارت الکترونیکی و اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، پس از ایجاد تلاطم در بازار نرخ خودرو و پیش از حذف قیمت آگهی‌های خودرو و مسکن، برای جلوگیری از مسدود شدن و همچنین حذف قیمت‌ها از روی پلتفرم‌های آگهی آنلاین، اقدام به تدوین چارچوب فعالیت نیازمندی‌های آنلاین کرد. این چارچوب هر کاربر عادی را پس از احراز هویت گروه‌های کالایی مسکن و خودرو، مجاز به ثبت سه آگهی در ماه می‌داند که البته کاربران صنفی پس از تأیید توسط سامانه امتا، از محدودیت مذکور معاف می‌شوند. هدف از ارائه‌ی این چارچوب، تعدیل تعداد آگهی برای مالک خودرو در پی اتصال سامانه احراز هویت مشتریان به سامانه‌های تعیین مالکیت خودرو خواهد بود. این چارچوب در مسیر اجرا با مشکلاتی نیز مواجه شد و در نهایت در اسفندماه هم‌زمان با افزایش قیمت کالاها در پلتفرم‌های آگهی آنلاین صورتی جدی‌تر به خود گرفت.