قیمت پایین و سیستم عامل بومی؛ دو اولویت در تولید گوشی ایرانی
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طی برنامه‌ای برای صیانت از کسب و کارهای داخلی حوزه‌ی فناوری اطلاعات و کمک به توسعه‌ی اشرافیت و افزایش دانش شرکت‌ها، تصمیم گرفته است از تولید گوشی ایرانی حمایت کند. در این میان، چند تولیدکننده‌ی داخلی برای دریافت حمایت‌های وزارت ارتباطات انتخاب شده‌اند. این شرکت‌ها شامل جی‌ال‌ایکس، جی‌پلاس، مجموعه‌ی ارگ جدید بم، صاایران، مجموعه‌ی انارستان و مجموعه‌ی اُرُد می‌شوند.
ستار هاشمی، معاون نوآوری و فناوری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در گفت‌وگویی با زومیت، از برنامه‌ها و اولویت‌های وزارت ارتباطات برای حمایت از تولید داخلی می‌گوید. به‌گفته‌ی هاشمی، در ابتدا تنها شرکت GLX در کشورمان مشغول به تولید گوشی ایرانی بود؛ اما اکنون با وجود موانع فراوانی که بر سر راه تولید محصولات در حوزه‌ی فناوری اطلاعات وجود دارد، تعداد این شرکت‌ها رشد قابل توجهی پیدا کرده است؛ چرا که اراده‌ی راسخی برای عرضه‌ی محصولات ایرانی به بازار وجود دارد.
معاون وزیر ارتباطات با اشاره به مشکلات ناشی از تحریم‌ها درزمینه‌ی تأمین قطعات مورد نیاز که در ماه‌های اخیر شدت بیشتری یافته است، اذعان می‌کند که شیوع کرونا نیز برنامه‌ریزی‌ها را دچار تغییر کرده است؛ چرا که هیچ‌کس حدس نمی‌زد این بحران تا چه زمانی به‌درازا می‌کشد. هاشمی می‌گوید درحال‌حاضر محوریت برنامه‌های وزارت متبوع در راستای حل مشکلات ناشی از تحریم‌ها و شیوع کرونا است تا با وجود همین شرایط، بتوان توسعه‌ی تولید گوشی ایرانی را عملی کرد. برای تحقق پیش‌بینی‌های قانونی در عرصه‌ی اقتصاد دیجیتال، وزارت ارتباطات برنامه‌ریزی کرده است تا پنج سال آینده (سال ۱۴۰۴) ایران بتواند سالانه دو میلیون دستگاه گوشی تلفن همراه پایین‌رده و میان‌رده تولید کند. بر همین مبنا و باتوجه‌به شرایط موجود و توان فعلی کسب و کارهای مرتبط، تلاش می‌شود در سال جاری ۴۰۰ هزار گوشی تلفن همراه ایرانی تولید شود. وزارت ارتباطات این هدف‌گذاری را دور از دسترس نمی‌داند و بر عملی‌شدن آن امید زیادی دارد.
معاون وزیر ارتباطات: بحث تولید از وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت است
ستار هاشمی به خبرنگار زومیت می‌گوید: «بحث تولید به‌طور کلی از وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت محسوب می‌شود؛ بااین‌حال وزارت ارتباطات با دغدغه‌ی حمایت از کسب و کارهای حوزه‌ی فاوا و توسعه‌ی زیست‌بوم ICT به ماجرا ورود کرده است.»
هاشمی اذعان می‌کند که در کشور، سالانه به ۱۰ تا ۱۲ میلیون دستگاه گوشی هوشمند نیاز است و با تولید ۲ دستگاه میلیون گوشی ایرانی، می‌توان تا ۲۰ درصد نیاز این بازار را تأمین کرد.
گوشی‌های ایرانی با سیستم‌عامل بومی وارد بازار می‌شوند؟
به‌گفته‌ی معاون وزیر ارتباطات، تمرکز وزارت ارتباطات برمبنای کمک به شکل‌گیری تولید در داخل کشور است؛ درنتیجه نباید با رویکرد «اختراع مجدد چرخ» به مبحث سیستم‌عامل بومی وارد شویم. ستار هاشمی می‌گوید: «اولویت اول ما این است که به شکل‌گیری تولید در داخل کشور کمک کنیم؛ توسعه‌ی سیستم‌عامل بومی از ابتدا، دارای پیچیدگی‌های زیادی است و از منظر فنی توصیه نمی‌شود و عقلانی هم نیست.»
هاشمی اضافه می‌کند که در همین راستا، اطمینان یافتن از عدم مداخلات غیر حرفه‌ای شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات پایه (مانند اعمال محدودیت در ارائه‌ی سرویس و حذف برنامه‌های کاربردی بدون مجوز کاربران) و درنتیجه صیانت از شرکت‌های ایرانی فعال در این حوزه به‌صورت ویژه، مورد اهتمام قرار گرفته است.
به‌گفته‌ی معاون وزیر ارتباطات، بازار کسب‌وکارهای حوزه‌ی فاوا به همین علت نباید کوچک شود و برای عملی شدن این امر، قدرت خرید مردم نباید کم شود؛ کاهش قدرت خرید به کُند شدن ضرباهنگ رشد اقتصاد دیجیتال منتهی خواهد شد؛ درنتیجه گوشی ایرانی باید با قیمت ارزان دراختیار مردم قرار بگیرد.
هاشمی: سیستم‌عامل بومی ما باید بتواند سرویس‌ها و API-های مورد نیاز کسب‌وکارها را دراختیارشان قرار دهد
معاون وزیر ارتباطات در توصیف ویژگی‌های مهم در توسعه‌ی سیستم‌عامل بومی، به زومیت می‌گوید: «در صحبت از سیستم‌عامل باید پیچیدگی‌های مختلف توسعه‌ی آن را هم در نظر گرفت که بعضی از آن‌ها فنی و بعضی غیر فنی است. درنتیجه، کارکرد صحیح طیف وسیعی از برنامه‌های کاربردی با سیستم‌عامل باید پیش‌بینی شود. همچنین باید اطمینان حاصل شود که سرویس‌ها و API-های مورد نیاز کسب‌وکارها دراختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. در غیر این صورت این سیستم‌عامل نمی‌تواند مورد اقبال قرار گیرد. بررسی راهکار جایگزین GMS گوگل که توسط یکی از شرکت‌های بزرگ خارجی توسعه داده شد هم نشان داد که پشتیبانی سرویس‌های مورد نیاز کسب‌وکارهای ایرانی (نظیر نقشه، مکان‌یابی، همگام‌سازی یا پوش) در آن با مشکلاتی مواجه می‌شود. بر همین اساس، در پیاده‌سازی سیستم‌عامل مربوط به گوشی هوشمند داخلی و توسعه و سفارشی‌سازی آن بر مبنای استفاده از سیستم‌های عامل متن باز، توجه به همه‌ی ذی‌نفعان این زیست‌بوم دارای اهمیت بسیار زیادی است. امیدواریم این موضوع با شکل‌گیری خوشه‌های نوآوری و کمک مراکز تحقیق و توسعه محقق شود.»
بنا به گفته معاون وزیر ارتباطات «باتوجه‌به پیچیدگی‌های گفته‌شده در توسعه‌ی سیستم‌عامل بومی، بایستی مراقبت‌های لازم را مد نظر و بر اساس تدابیر مناسب، ورود جدی به این بحث داشته باشیم. شرکت‌های ایرانی اکنون در حال تحقیق و توسعه در زمینه‌ی توسعه‌ی سیستم‌عامل هستند. این موضوع باید فرایند و روال تست خود را طی کند و پس از اطمینان از امکان و صحت پاسخگویی به نیاز طیف وسیع ذی‌نفعان و مخاطبان بالقوه و بالفعل زیست‌بوم تلفن همراه، دراختیار عموم قرار گیرد.
مقاله‌های مرتبط:
با این تفاسیر، وزارت ارتباطات در تولید گوشی ایرانی، هر دو اولویت توسعه‌ی بازار و مدیریت محدودیت‌های ایجادشده توسط شرکت‌های بزرگ دنیا برای پاسخگو بودن درقبال آن‌ها را در نظر دارد؛ بااین‌حال با توجه به پیچیدگی‌های گفته‌شده در توسعه‌ی سیستم‌عامل بومی، نباید در این حوزه عجول بود. معاون وزیر ارتباطات در رابطه با زمان عرضه‌ی سیستم‌عامل بومی به خبرنگار زومیت می‌گوید: «با توجه به شواهد، باید ورود جدی به این بحث داشته باشیم. شرکت‌های ایرانی اکنون درحال تحقیق و توسعه در زمینه‌ی توسعه‌ی سیستم‌عامل هستند. این موضوع باید فرایند و روال تست خود را طی کند و بعد دراختیار عام قرار بگیرد.»
هاشمی با اشاره به ضرورت تعامل سیستم‌عامل با دیگر برنامه‌های کاربردی می‌گوید، هم‌اکنون ظرفیت و دانش فنی خوبی در کشور در این حوزه وجود دارد و مخاطب سیستم‌عامل هم به‌شدت وسیع است؛ بنابراین باید تحقیقات با دقت بیشتری نسبت به قبل انجام شود تا نیازهای مختلف را پوشش دهد و موفقیت محصول در بازار را تضمین کند.
فروش بیشتر گوشی ایرانی به کاهش قیمت آن منجر خواهد شد
رسیدن به موفقیت در فروش گوشی‌های ایرانی از دید وزارت ارتباطات، امری است که بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد. معاون وزیر ارتباطات دراین‌باره می‌گوید: «می‌دانیم که شرکت‌های تولیدکننده‌ی تراشه بسیار محدود هستند و آمریکا حتی شرکت تولیدکننده‌ی تراشه را که با هواوی همکاری داشت، از فعالیت منع کرد. لذا نمی‌توان گفت که تولید صفر تا صد گوشی در کشور ممکن است. ما صنعت نیمه‌هادی که نداریم؛ منظور ما از تولید این است که این امر در تعامل با شرکت‌های خارجی انجام شود. وگرنه اگر این تعامل نباشد، قیمت تمام‌شده‌ی گوشی فراتر از تصور بوده و افزایش قیمت‌ها، هدف دولت را تحقق نمی‌بخشد. پس شرکت‌ها باید درتعامل با شرکای خارجی باشند و با برنامه‌ای مشخص عمق تولید خود را افزایش دهند و درنهایت به تولید CKD برسند.»
روش CKD، خلاصه‌شده‌ی عبارت Completely Knocked-Down است و زمانی به کار می‌رود که محصول از کشور مبدأ به‌صورت کاملا قطعه‌قطعه‌شده وارد کشور مقصد و درآنجا مونتاژ می‌شود.
ستار هاشمی در پاسخ به سؤال زومیت درمورد شرکت‌هایی که ایران برای تولید گوشی ایرانی با آن‌ها همکاری می‌کند، می‌گوید: «به‌جای تعصب در اسامی این کشورها باید دقت داشته باشیم که تجهیزات مورد نیاز قطعات یک گوشی عمدتا چینی نیستند و ما نام کشورهای توسعه‌یافته را میان آن‌ها می‌بینیم.» هاشمی توضیح می‌دهد: «مواد اولیه‌ای که به ماشین‌آلات (SMD) وارد می‌شود، تبدیل به ماژول می‌شود؛ ترکیب ماژول‌ها، گوشی را شکل می‌دهد. نکته‌ی مهم، نظارت بر کیفیت است و که بهترین گوشی‌های دنیا هم در چین تولید می‌شوند.»
نظر شما درمورد گوشی‌های ایرانی با سیستم‌عامل و خدمات بومی چیست؟
