مدیرعامل نشان: عامل برتری ما بر ویز در ایران، محلی بودن پلتفرم است
مدیرعامل نقشه و مسیریاب «نشان» طی گفت‌وگویی با زومیت، از مباحثی صحبت می‌کند که منجر به تداوم رشد این پلتفرم در حضور رقبای قدرتمند خارجی شد. با زومیت همراه باشید.
چه نیازی به مسیریاب داخلی وجود دارد
جواد عامل، حرکت به سوی راه‌اندازی یک مسیریاب را با معرفی اپلیکیشن راژمان مقارن می‌داند که این مسیر اوایل دهه‌ی ۹۰ شکل گرفت؛ یعنی زمانی‌که مفهوم GPS تازه برای مردم معنا می‌شد. به گفته‌ی او، همین موضوع باعث شد تا در سال‌های اخیر نیاز به مسیریاب در بین مردم بسیار شدت بگیرد. عامل اضافه می‌کند که همکاری با شهرداری‌ها به‌سرعت پیش نمی‌رود و اقتصادی هم نیست؛ بنابر این، تیم راژمان به فکر افتاد تا خود «نشان» را راه‌اندازی کند. در اینجا مفهوم جدیدی که به‌تازگی معرفی شده بود، به شکل‌گیری نشان کمک کرد و نشان از داده‌های باز برای پروژه‌ی خود بهره گرفت؛ این بدان معنا است که نشان از گزارش‌های مردمی برای توسعه‌ی پلتفرم خود استفاده و برنامه را در آذر ۹۲ راه‌اندازی کرد.
تماشا در یوتیوب | تماشا در IGTV
به گفته‌ی عامل، ایده‌ی نشان زمانی به ذهن تیم رسید که آن‌ها مشاهده کردند گوگل ترافیک و مسیریاب حمل‌و‌نقل مکانی ارائه نمی‌کند. عامل می‌گوید درواقع گوگل دو سه سالی است که این سرویس‌ها را ارائه می‌کند. پس این نیاز به‌خصوص در کلان‌شهرها وجود داشت و می‌توانست روزانه به چند میلیون کاربر پاسخ بدهد. جواد عامل می‌گوید خدمات نشان پس از مدتی بیشتر شد و تمرکز آن بر خلق تمایزهایی بود که گوگل از آن‌ها بی‌بهره بود. او در همین زمینه به ارائه‌ی اطلاعات محدوده‌ی طرح ترافیک یا طرح زوج و فرد اشاره می‌کند که در آن زمان ویز تنها با ترفند خاصی محدوده‌ی ترافیک را نشان می‌داد و تنها رانندگان از چنین ترفندی خبر داشتند؛ درحالی‌که نشان خیلی صریح به تمام کاربران اطلاع می‌داد که طرح در یک منطقه برقرار است.
عامل: ویز یا بهترین مسیریاب دنیا هم نمی‌تواند اطلاعات کامل مسیرها در تمام کشورها را پوشش دهد
نمایش «سرعت‌گیر» قابلیت دیگری است که کاربران نشان، آن را پایه‌ریزی کردند و ویز از آن بهره‌مند نیست. عامل توضیح می‌دهد: «… پس ما شرایطی ایجاد کردیم که ویز بر آن تمرکز ندارد اما کاربر ایرانی به آن نیاز دارد.» جواد عامل در همین زمینه اضافه می‌کند که طبق بررسی‌ها، فراگیرترین سرویس نشان، مسیریاب حمل‌و‌نقل همگانی است که در ۵۰ شهر از تهران، مشهد، اصفهان و کرج با استفاده از اطلاعات شهرداری و البته گزارش مردم، برقرار است.
مدیرعامل نشان می‌گوید همین خلق تمایز باعث ایجاد چالشی می‌شود تا انگیزه‌ی رقابت را در پلتفرم‌ها ایجاد کند به‌طوری‌که آن‌ها قادر به رقابت با نمونه‌های خارجی باشند. به گفته‌ی او، حتی ویز هم در تمام دنیا بهترین مسیریاب نیست و همواره فضاهای بازی در برخی کشورها وجود دارد که هر پلتفرمی پوشش نمی‌دهد؛ او در همین زمینه به یاندکس روسی اشاره می‌کند که در ترکیه و گرجستان با وجود بودن رقبایی همچون ویز، مورد استقبال زیادی قرار دارند.
جواد عامل، ایجاد تمایزها به سبب محلی بودن پلتفرم در ابتدای راه‌اندازی نشان را از عوامل رشد عنوان می‌کند. به گفته‌ی او، تیم توسعه‌دهنده‌ی نشان در اسفندماه ۹۲ تصمیم گرفت تا اطلاعات حضور پلیس و دوربین را به کاربر نمایش دهد. عامل اشاره می‌کند که در آن زمان شایعه شده بود که در ایران با حضور ویز به دلیل دادن اطلاعات پلیس و دوربین مخالفت‌هایی شده است. بااین‌حال نشان به لحاظ رقابتی احساس نیاز می‌کرد که باید این ویژگی را اضافه کند. همین موضوع هم استقبال زیادی را متوجه نشان کرد و نشان در خرداد سال بعد توانست بالای ۵۰۰ نصب کسب کند.
عامل: نمایش موقعیت محل دوربین یا پلیس باعث کاهش تخلفات و سوانح می‌شود
حال باید پرسید آیا اصلا دادن اطلاعات از حضور پلیس و دوربین اخلاقی است؟ جواد عامل می‌گوید: «نمایش دادن موقعیت محل دوربین‌ها از دریچه‌ی نگاه کارشناسان حوزه‌ی حمل‌و‌نقل و ترافیک باعث کاهش تخلفات می‌شود؛ کما اینکه قانون داریم باید تابلو برای آن‌ها در جاده وجود داشته باشد.» عامل با آوردن یک مثال توضیح می‌دهد: «در فاصله‌ی مشهد به سمت نیشابور به مقصد شهر باغچه، آزادراهی به فاصله‌ی ۳۵ کیلومتر وجود دارد که سه ایستگاه پلیس در آن است. ما در نشان قابلیتی به نام «احتمال حضور پلیس» داریم که نشان می‌دهد مردم در چه نقاطی بیشتر در مورد حضور پلیس گزارش کرده‌اند. کاربر چهار پیام «به دوربین نزدیک می‌شوید» و پنج پیام «احتمال حضور پلیس (که ممکن است پلیس در آن مقر باشد یا نباشد)» دریافت می‌کند؛ پس کاربر در یک مسیر ۳۵ کیلومتری، ۹ مرتبه هشدار می‌گیرد. این موضوع به‌طور مشخصی بر سوانح و بروز تخلفات اثر می‌گذارد.»
حال و آینده‌ی نشان
به گفته‌ی مدیرعامل نشان، این پلتفرم مشهدی بنا به آمار گوگل بیش از ۶ میلیون بار نصب شده است و بیش از ۵۰ درصد رانندگان تاکسی از آن برای مسیریابی استفاده می‌کنند. عامل می‌گوید درمیان مردم نیز نشان بیشترین استفاده را در مقابل دیگر پلتفرم‌های داخلی حوزه‌ی نقشه و مسیریاب دارد؛ حال آن‌که نرخ استفاده‌ی کلی از سایر مسیریاب‌ها ۴۰ درصد است.
عامل: بیش از ۵۰ درصد رانندگان تاکسی از نشان برای مسیریابی استفاده می‌کنند
نشان اکنون بر مسیریابی برای تمام افراد تمرکز کرده است؛ عامل در همین راستا، به اضافه شدن لایه‌ی آلودگی هوا اشاره می‌کند. او اضافه می‌کند که تیم نشان همواره در حال اعمال بهبودهای جزیی هستند. به گفته‌ی او، زمانی‌که نشان تازه راه‌اندازی شده بود، فاصله‌ی زیادی با ویز داشت و تمرکز خود را بر ایجاد تمایز قرار داده بود تا تعداد کاربر بیشتری جذب کند. عامل تأکید می‌کند که اکنون میان ویز و نشان مقایسه صورت می‌گیرد؛ مثلا مردم مقایسه می‌کنند که ویز چگونه یک مسیر را نشان می‌دهد و «نشان» چگونه آن را انجام می‌دهد. او همچنین به درگیر شدن تیم با اختلالات اخیر GPS اشاره می‌کند که تلاش برای بهبود برنامه را شدت بخشیده‌اند.
مدل درآمدی نشان چگونه است
جواد عامل می‌گوید سرویس نشان همیشه برای تمام کاربرانش رایگان خواهد بود و تبلیغ به آن‌ها نشان داده نخواهد شد؛ بااین‌حال API سرویس به استارتاپ‌ها فروخته می‌شود. به گفته‌ی عامل، نشان از سال ۹۷ از شرکت فناپ سرمایه جذب کرد تا توافق‌های پیمانکاری را (برای مثال با شهرداری‌ها) کنار بگذارد و روی اپلیکیشن تمرکز و به تبع آن، رشد کند.
مدیرعامل نشان منبع درآمدزایی یا بیزینس مدل تمامی پلتفرم‌های نقشه و مسیریاب را در چهار مورد خلاصه می‌کند:
- تبلیغ مبتنی بر مکان که نشان برای آن برنامه‌ی زودهنگامی ندارد؛ اما شاید سال ۱۴۰۳ به این سمت برود.
- فروش سرویس به استارتاپ‌ها برای نمایش آدرس روی نقشه.
- پلتفرمی برای استارتاپ‌ها برای انجام کارهایی ازجمله رزرو هتل یا گرفتن تاکسی روی اپ نقشه. نشان فعلا برنامه‌ای برای عملی کردن این موضوع ندارد و شاید در سال ۱۴۰۲ آن را عملی کند.
- دادن داده‌ی ترافیک برای بازاریابی به کسب و کارها؛ برای مثال اینکه چه نقاطی قفل می‌شود، در چه نقاطی بیشتر خرید صورت می‌گیرد یا بیشتر مسیریابی می‌شود. نشان برای این شیوه درآمدی نیز هنوز برنامه‌ای ندارد.
